Prawo handlowe międzynarodowe

U podstaw niniejszego wpisu leży następujący stan faktyczny.

Polska firma handlowa zawarła z austriackim producentem umowę sprzedaży 100 ton gliceryny farmaceutycznej. Do transakcji doszło późną jesienią a odbiór towaru miał nastąpić początkiem lutego. Polska firma handlowa była zobowiązana do odbioru produktu własnym transportem.

Cena gliceryny podlega stałym zmianom na rynku, tym samym zakupy gliceryny w ilościach hurtowych określić można jako wysoce spekulacyjne.

Jak się okazało, cena gliceryny uległa gwałtownemu spadkowi na rynkach. Konsekwencją spadku ceny było to, że polska firma handlowa musiałaby sprzedać zakupioną glicerynę po cenie leżącej znacznie poniżej obowiązującej w lutym ceny rynkowej.

Polska firma handlowa zadeklarowała wolę odbioru towaru po ustalonej cenie ale w okresie późniejszym, tj. na przełomie maja i czerwca, tj. wówczas gdy ceny na rynku wzrosną.

Austriacki producent odmówił przesunięcia dostawy bez podania przyczyny.

W dalszej kolejności polska firma handlowa poprosiła o podjęcie renegocjacji ceny i zaoferowała konkretną cenę, wprawdzie niższą od pierwotnie ustalonej ale wyższą od cen obowiązujących na rynku.

Producent austriacki także odmówił dalszych negocjacji w kwestii obniżenia ceny.

Polska firma handlowa cały czas wyrażała gotowość do wywiązania się z umowy i zapłaty ceny, lecz w terminie późniejszym.

Austriacki producent wezwał kupującego do wywiązania się z umowy pod rygorem odstąpienia od umowy. Polska firma handlowa nie odebrała towaru i nie zapłaciła ceny.

Austriacki producent odstąpił od umowy i sprzedał towar osobie trzeciej poniżej obowiązującej ceny rynkowej.

Austriacki producent dochodzi odszkodowania w wysokości różnicy pomiędzy ceną ustaloną umownie a ceną, po której sprzedał glicerynę na rynku.

Strony nie dokonały wyboru prawa oraz nie wyłączyły stosowania Konwencji Wiedeńskiej.

W sprawie znajduje zastosowanie Konwencja Wiedeńska.

Obowiązek kupującego, czyli odbierz zamówiony towar

Do obowiązków kupującego należy nie tylko zapłata cena ale także odbiór towaru.

Brak odbioru towaru stanowi naruszenie umowy, które może skutkować tym, że sprzedający będzie mógł – po wyznaczeniu odpowiedniego terminu – odstąpić od umowy.

Obowiązek sprzedającego, czyli minimalizuj szkodę

Sprzedający może wprawdzie po wezwaniu kupującego i wyznaczeniu odpowiedniego terminu odstąpić od umowy i sprzedać towar po cenach rynkowych.

Sprzedający musi jednakże mieć na wglądzie także interes kupującego i podejmować takie decyzje aby interes kupującego ucierpiał w jak najmniejszym stopniu, jak to z punktu widzenia rzetelnego sprzedawcy jest tylko możliwe.

Cena, czyli jesteś zobowiązany do podjęcia negocjacji

Jeżeli kupujący wyraża gotowość do wywiązania się z umowy, przy czym prosi o podjęcie negocjacji na temat obniżenia ceny i składa konkretną propozycję, to kupujący jest zobowiązany do podjęcia negocjacji.

Sprzedający nie może odwołać się do obowiązującej umowy i do ustalonych w umowie cen, bez podjęcia negocjacji lub bez podania przyczyny braku woli podjęcia negocjacji.
Jeżeli zaoferowana przez kupującego cena jest wprawdzie niższa od ceny ustalonej umownie, jednakże w dalszym ciągu jest wyższa od ceny obowiązującej w danej chwili na rynku, to sprzedający jest zobowiązany do wyrażenia zgody na obniżenie ceny z równoczesnym zastrzeżeniem dochodzenia odszkodowania w postaci różnicy pomiędzy ceną ustaloną umownie a nową ceną zaproponowaną przez kupującego.

W powyższej sprawie sprzedający może żądać tytułem odszkodowania różnicy pomiędzy ceną, która została ustalona w umowie a ceną, którą zaproponował kupujący po podpisaniu umowy.

Sprzedający nie może żądać odszkodowania w wysokości różnicy pomiędzy ceną, która została ustalona w umowie a ceną, którą po której sprzedał produkt na rynku.

Sprzedający naruszył bowiem swój obowiązek kooperacji przy wykonywaniu umowy oraz obowiązek podjęcia działań zmierzających do minimalizacji szkody w majątku kupującego.

Termin odbioru, też musisz iść na ustępstwa ...

Jeżeli kupujący wyraża gotowość wykonania umowy, tj. zapłaty ustalonej ceny i odbioru towaru w terminie późniejszym, to sprzedający jest zobowiązany do podjęcia negocjacji w zakresie przesunięcia terminu odbioru towaru.

Jeżeli sprzedający nie ma szczególnego interesu gospodarczego w odbiorze towaru w danym terminie i może przechowywać towar w swoich magazynach bez uszczerbku własnych interesów gospodarczych, to sprzedający jest zobowiązany do wyrażenia zgody na przesunięcie terminu odbioru towaru.

W tym przypadku sprzedający może żądać odszkodowania z tytułu nieterminowego wykonania umowy przez kupującego w postaci zwiększonych kosztów składowania towaru a także odsetek z tytułu nieterminowej zapłaty.

W powyższej sprawie sprzedający nie podniósł przekonywujących argumentów, przemawiających za uzasadnioną odmową składowania gliceryny w swoich magazynach.

Negocjuj a nie spekuluj, nic gorzej ale też nic lepiej

Powyższe zasady mają na celu ochronę kupującego przed działaniami spekulacyjnymi sprzedającego. Strony umów handlowych dokonują często zapisów na kary umowne z tytułu niewykonania umowy. Taki zapis może skłaniać sprzedającego do podjęcia działań spekulacyjnych. Może się bowiem okazać, że sprzedający osiągnie większe korzyści gospodarcze w wyniku odstąpienia od umowy aniżeli w przypadku podjęcia negocjacji i renegocjacji umowy.

Zasada wprowadzona do Konwencji Wiedeńskiej mówi, że strona umowy nie może w przypadku naruszenia umowy przez partnera znaleźć się w gorszej sytuacji aniżeli w przypadku należytego wykonania umowy, z drugiej strony nie może znaleźć się w lepszej sytuacji aniżeli w przypadku należytego wykonania umowy.

Twórcy Konwencji Wiedeńskiej chcieli zapobiec takim praktykom i nałożyli na strony międzynarodowej umowy handlowej obowiązki zmierzające do ochrony obopólnych interesów stron.

Wskazówki praktyczne

Strony międzynarodowej umowy handlowej są zobowiązane w okresie pomiędzy jej zawarciem a wykonaniem do podjęcia wszelkich możliwych działań, mających na celu realizację umowy i ochronę partnera umownego.

Kupujący jest zobowiązany informować sprzedającego o wszelkich okolicznościach mogących mieć wpływ na sytuację gospodarczą sprzedającego a sprzedający jest zobowiązany do podjęcia wszelkich działań zmierzających do potrzymania i realizacji umowy.

Jeżeli sprzedający poniósł koszty działań zmierzających do podtrzymania umowy, to przysługuje mu roszczenie odszkodowawcze w stosunku do kupującego.