Prawo handlowe międzynarodowe

Czy dochodzenie i windykacja wierzytelności w Austrii lub obrona przed podnoszonymi roszczeniami musi być zmorą polskiego przedsiębiorcy?

Poniższymi wyjaśnieniami przedstawiam tryb postępowania cywilnego w Austrii i staram się na podstawie mojego wieloletniego doświadczenia jako polskojęzyczny adwokat w Austrii przekonać czytelnika, że jednak nie.

Pozywać, czyli dochodzić wierzytelności w Austrii

Polski przedsiębiorca musi dochodzić roszczeń w Austrii, jeżeli:

a. strony umówiły się na krajową jurysdykcję austriacką (zapis na sąd austriacki);

oraz może, jeżeli:

b. w Austrii miało miejsce zdarzenie wywołujące szkodę;
c. w Austrii znajduje się miejsce spełnienia świadczenia (dostawa towaru, wykonanie dzieła);
d. w Austrii znajduje się siedziba pozwanego

Pozew, czyli pierwszy krok w procesie windykacji w Austrii

W praktyce coraz większego znaczenia nabiera wszczynanie postępowania cywilnego poprzez wniesienie Europejskiego Nakazu Zapłaty.

Pozew w Europejskim Postępowaniu Nakazowym wnosi się na formularzu, który został jednolicie ukształtowany w krajach Unii Europejskiej.

Jeżeli powód zdecyduje się na wszczęcie postępowania poprzez wniesienie pozwu w trybie Europejskiego Nakazu Zapłaty, to jedynym sądem w Austrii właściwym do wydawania Europejskiego Nakazu Zapłaty jest Sąd Handlowy jako Sąd Rejonowy w Wiedniu.

Jeżeli powód zdecyduje się obrać szybszy tok postępowania, to wnosi pozew do właściwego miejscowo i rzeczowo sądu w Austrii.

Pozew kieruje się do Sądu Rejonowego w przypadku sporów o wartości przedmiotu sporu do 15.000 EUR lub do Sądu Krajowego w przypadku wartości przedmiotu sporu powyżej 15.000 EUR.

Austriacki kodeks postępowania cywilnego przewiduje obligatoryjny tryb postępowania nakazowego w sprawach o wartości przedmiotu sporu do 75.000 EUR.

Pozew wnosi się na formularzu, przy czym nie przewiduje się dołączania żadnych dokumentów.

Sąd wydaje niezwłocznie, tj. w przeciągu ok. 1 tygodnia, warunkowy nakaz zapłaty i doręcza go pozwanemu.

Pozwany może w ciągu 4 tygodni wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty. Pozwany nie jest zobowiązany poprzez kodeks postępowania cywilnego do obszernego uzasadnienia podnoszonych w sprzeciwie twierdzeń.

Jeżeli pozwany nie wniesie sprzeciwu, to nakaz zapłaty staje się po 4 tygodniach od doręczenia go pozwanemu prawomocny i natychmiast wymagalny!

Powód (wierzyciel) może wówczas wszczynać postępowanie egzekucyjne w Austrii.

Po wniesieniu przez pozwanego sprzeciwu sąd nakłada na strony obowiązek sporządzenia pism procesowych oraz wyznacza pierwsze posiedzenie, tzw. posiedzenie przygotowawcze.

Podczas posiedzenia przygotowawczego strony mogą w sposób nieograniczony podnosić dalsze twierdzenia oraz przedkładać dowody.

W sprawach o wartości przedmiotu sporu powyżej 75.000 EUR austriacki kodeks postępowania cywilnego przewiduje zwykły tryb postępowania a pozew wnosi się w formie pisma procesowego.

Sąd w konsekwencji nie wydaje nakazu zapłaty lecz doręcza pozwanemu pozew i nakłada na niego obowiązek sporządzenia w ciągu 4 tygodni odpowiedzi na pozew.

Termin 4 tygodni ma charakter terminu prekluzyjnego i nie może być przez sąd przedłużony na wniosek pozwanego, nawet jeżeli wniosek byłby ze względu na obszerność sprawy w ocenie sędziego uzasadniony.

Pozwany nie jest jednakże zobowiązany w pierwszym piśmie procesowym do podnoszenia wszelkich okoliczności faktycznych na poparcie swych twierdzeń oraz dowodów.

Wystarczy, że pozwany podniesie twierdzenia, z których wynikać będzie, że zaprzecza twierdzeniom powoda podniesionym w pozwie i żąda oddalenia powództwa.

Jeżeli pozwany nie wniesie w przepisanym przez austriacki kodeks postępowania cywilnego terminie odpowiedzi na pozew, wówczas sąd wyda na wniosek powoda wyrok zaoczny.

Wyrok zaoczny musi być doręczony pozwanemu. Pozwanemu przysługuje wówczas termin 14 dni do wniesienia sprzeciwu przeciwko wyrokowi zaocznemu.

Jeżeli pozwany wniesie odpowiedź na pozew lub sprzeciw przeciwko wyrokowi zaocznemu w przepisanym terminie, to wówczas sąd nakłada na strony obowiązek sporządzenia pism procesowych oraz wyznacza pierwsze posiedzenie, tzw. posiedzenie przygotowawcze.

Podczas posiedzenia przygotowawczego strony mogą w sposób nieograniczony podnosić dalsze twierdzenia oraz przedkładać dowody.

Być pozwanym, czyli bronić się przed niezasadnymi roszczeniami przeciwnika

Polski przedsiębiorca może zostać pozwany w Austrii, jeżeli:

a. strony umówiły się na krajową jurysdykcję austriacką (zapis na sąd austriacki);
b. w Austrii znajduje się miejsce spełnienia świadczenia (dostawa towaru, wykonanie dzieła);
c. w Austrii miało miejsce zdarzenie wywołujące szkodę;

Europejski Nakaz Zapłaty, czyli szybko i łatwo

W praktyce coraz większego znaczenia nabiera wszczynanie postępowania cywilnego poprzez wniesienie Europejskiego Nakazu Zapłaty.

Pozew w Europejskim Postępowaniu Nakazowym wnosi się na formularzu, który został jednolicie ukształtowany w krajach Unii Europejskiej.

Jedynym sądem w Austrii właściwym do wydawania Europejskiego Nakazu Zapłaty jest Sąd Handlowy jako Sąd Rejonowy w Wiedniu.

Sąd wydaje nakaz zapłaty i doręcza go pozwanemu w Polsce. Jeżeli nakaz zapłaty nie został przetłumaczony na język polski, pozwany może odmówić jego przyjęcia.

Przy dokonaniu odmowy przyjęcia należy być jednakże ostrożnym; jeżeli pozwany posługuje się językiem niemieckim wystarczająco biegle aby zrozumieć treść sporządzonego w języku niemieckim nakazu zapłaty, to odmowa przyjęcia może być postrzegana jako nadużycie prawa do odmowy przyjęcia pisma procesowego i tym samym może prowadzić do utraty terminu wniesienia sprzeciwu do Europejskiego Nakazu Zapłaty.

Sprzeciw do Europejskiego Nakazu Zapłaty wnosi się do sądu, który wydał nakaz a zatem do Sądu Handlowego jako Sąd Rejonowy.

Po wniesieniu przez pozwanego sprzeciwu od Europejskiego Nakazu Zapłaty powód musi wskazać w przeciągu 30 dni sąd właściwy do rozpatrzenia sprawy.

Następnie sprawa przechodzi do trybu zwykłego.

Pozew, czyli z wysiłkiem i dłużej

Jeżeli powód nie zdecyduje się na wszczęcie postępowania poprzez wniesienie Europejskiego Nakazu Zapłaty, to wówczas pozostaje mu wniesienie pozwu w trybie zwykłym.

Austriacki Kodeks Postępowania Cywilnego nie przewiduje wniesienia pozwu w „austriackim” postępowaniu upominawczym w przypadku sporów o charakterze transgranicznym.

Sąd doręcza pozew pozwanemu i wzywa go do wniesienia w przeciągu 4 tygodni odpowiedzi na pozew.

Termin 4 tygodni ma charakter terminu prekluzyjnego i nie może być przez sąd przedłużony na wniosek pozwanego, nawet jeżeli wniosek byłby ze względu na obszerność sprawy w ocenie sędziego uzasadniony.

Pozwany nie jest jednakże zobowiązany w pierwszym piśmie procesowym do podnoszenia wszelkich okoliczności faktycznych na poparcie swych twierdzeń oraz dowodów. 

Wystarczy, że pozwany podniesie twierdzenia, z których wynikać będzie, że zaprzecza twierdzeniom powoda podniesionym w pozwie i żąda oddalenia powództwa.

Jeżeli pozwany nie wniesie w przepisanym przez austriacki kodeks postępowania cywilnego terminie odpowiedzi na pozew, wówczas sąd wyda na wniosek powoda wyrok zaoczny.

Wyrok zaoczny musi być doręczony pozwanemu. Pozwanemu przysługuje wówczas termin 14 dni do wniesienia sprzeciwu przeciwko wyrokowi zaocznemu.

Jeżeli pozwany wniesie odpowiedź na pozew lub sprzeciw przeciwko wyrokowi zaocznemu w przepisanym terminie, to wówczas sąd nakłada na strony obowiązek sporządzenia pism procesowych oraz wyznacza pierwsze posiedzenie, tzw. posiedzenie przygotowawcze.

Podczas posiedzenia przygotowawczego strony mogą w sposób nieograniczony podnosić dalsze twierdzenia oraz przedkładać dowody.

Przymus adwokacki, czyli bez adwokata ani rusz

Wg austriackiego Kodeksu Postępowania Cywilnego bezwzględny przymus adwokacki obowiązuje w sprawach wartości przedmiotu sporu w wysokości powyżej 5.000 EUR.

W sprawach o wartości przedmiotu sporu powyżej 5.000 EUR strona musi być reprezentowana przez austriackiego adwokata. Pozwany może zlecić także prowadzenie sprawy adwokatowi lub radcy prawnemu dopuszczonemu do wykonywania zawodu w Polsce. Adwokat lub radca prawny dopuszczony do wykonywania zawodu w Polsce musi występować jednakże wspólnie z adwokatem mającym uprawienia w Austrii.

Czynności procesowe dokonane bez adwokata nie wywierają skutków prawnych.

Koszty adwokackie, czyli przerażenie w oczach klienta

Austriaccy adwokaci mogą zawierać umowy na obsługę prawną wg zasady swobody umów. Minimalne stawki adwokackie opisane są taryfie adwokackiej.

Wysokość honorarium uzależniona jest od rodzaju sprawy (ciężaru gatunkowego) oraz nakładu pracy.

Stawki opisane w taryfie adwokackiej są jednocześnie stawkami „adekwatnymi do rodzaju sprawy”, oznacza to, że na wypadek braku ustalenia honorarium stosuje się wysokość honorarium opisaną w taryfie adwokackiej.

Ustalone w taryfie adwokackiej stawki pozwalają oszacować stronie postępowania ryzyko procesowe. Na wypadek przegrania sporu, strona będzie musiała pokryć koszty adwokackie zarówno przeciwnika procesowego jak i swoje w wysokości opisanej w taryfie adwokackiej.